Wat hebben het Japanse Okinawa en Griekse Ikaria met elkaar gemeen? Het zijn allebei eilanden, maar ze zijn ook blauwgekleurd. Niet letterlijk natuurlijk. Na demografisch onderzoek zijn ze geïdentificeerd als Blauwe Zone. Daar zijn er zeven van, waarvan ook nog twee bij Italië, één in Costa Rica, één in Zweden en één in het Amerikaanse Californië liggen. In deze zones worden mensen zeer oud en blijven ze lang gezond.
Tekst: Michelle van der Harst
De woongemeenschappen van de Blauwe Zones delen interessante kenmerken, die wel eens de sleutel konden zijn tot een lang leven – al is het niet wetenschappelijk bewezen. Zo doen de Blauwe Zone-bewoners veel aan ‘natuurlijke’ lichaamsbeweging zoals wandelen en tuinieren, hebben ze een (dagelijks) doel en een gevoel van gemeenschap, en maken ze elke dag tijd voor ontspanning of spiritualiteit zoals yoga, gebed of siësta. Bovendien eten ze kleinere porties die veel groenten en fruit bevatten en drinken ze elke dag met mate alcohol.
Andere delen van de wereld
Honderd worden, dat wil de rest van de wereld ook wel. En dus worden de gewoonten van de langlevers elders nagebootst, zoals in sommige regio’s in de Verenigde Staten. Daar probeert men een gezondere leefstijl te bereiken met concrete maatregelen. Wandel- en fietspaden worden aangelegd, wandelprogramma’s worden ontwikkeld, winkels en horeca worden gestimuleerd om gezonde en verse voeding te verkopen, en scholen stimuleren kinderen om te bewegen en gezond te eten. In Nederland, in het Friese Bakkeveen, loopt een vergelijkbaar project.
Blauw Bakkeveen
In het AVROTROS-programma Dokters van Morgen was eind vorig jaar te zien hoe dokter Jon Brouwers van Bakkeveen een Blauwe Zone wil maken. Zij kwam in haar praktijk veel hart- en vaatziekten, suikerziekte en hypertensie tegen. Daarop besloot ze de hele gemeenschap te gaan behandelen, met als doel: 100-jarige Bakkeveners.
Tijd om de hoge bloeddruk aan te pakken. Gevolgd worden dorpsbewoners Durk en Janny, die al jaren pillen slikten om hun bloeddruk te verlagen. Zij stonden ervoor open hun levensstijl te veranderen om te kunnen stoppen met hun medicatie, hoewel Janny liet weten toch echt niet al haar vlees te gaan afschaffen. Gelukkig voor haar hoefde dat ook niet.
Hoe een dorp een Blauwe Zone wordt? In Bakkeveen begonnen ze met het geven van lezingen bij alle buurt- en sportverenigingen, in de zakenkring en de horeca. Elke vier weken worden er fittesten gedaan en activiteiten georganiseerd in het dorp. Zo gaan de inwoners met elkaar wandelen, fietsen, of eten. Brouwers ziet dat de resultaten erg motiverend werken.
Nieuw dieet
Jennifer Plein, de diëtiste die wordt ingeschakeld wanneer Bakkeveners meedoen aan het project, adviseert om drie hoofdmaaltijden per dag te nuttigen, geen suiker en weinig zout te gebruiken, geen alcohol te drinken en veel groenten en fruit te eten (en fruit gelijktijdig bij de maaltijd). Zoveel mogelijk plantaardig eten is het best. Dierlijke vetten en eiwitten bevorderen namelijk de ontstekingen in het lichaam, waardoor hart- en vaatziekten zich kunnen ontwikkelen. Geen ontbijt met boter, kaas of worst dus, maar havermout met sojayoghurt en fruit, of zoutarm brood met pindakaas, is het advies.
Resultaat
Janny en Durk namen het advies van de diëtiste ter harte en konden al binnen twee en drie weken stoppen met hun medicijnen. Hun bloeddruk daalde met 45/15 en 30/25, waarmee ze net iets boven (Durk) en onder (Janny) de gewenste bloeddruk van 140/80 eindigden. Huisarts Jon wist al dat het goed mogelijk is om in korte tijd je bloeddruk te verlagen. Beweging, slaap, stress, roken en alcoholgebruik hebben ook invloed op je bloeddruk, maar vooral met het aanpassen van je voedingspatroon kun je die hypertensie omlaag brengen. Oók als je al 25 jaar medicijnen gebruikt.
