Spreek- en presentatiedocent Pieter Frijters onderzocht de afgelopen 29 jaar hoe succesvolle leiders spreken en presenteren. Voor Drogist’Business doet hij uit de doeken hoe je dit overtuigend doet en ervoor zorgt dat wat je zegt ook echt blijft hangen. Of dit nu tijdens een presentatie, een overleg, briefing, vergadering of een-op-een-gesprek is. “Als je wilt dat anderen écht naar je luisteren én onthouden wat je zegt, vraagt dat om meer dan woorden. Het gaat erom hoe je iets zegt. Het is een combinatie van je houding, manier van kijken, stemgebruik, ritme van spreken en non-verbale ondersteuning”, legt Frijters uit. “Doe je dit goed, dan legt alles wat je zegt maximaal gewicht in de schaal.”
Tekst: Marie-Christine Koestal
De meest gemaakte fout
“Ik ontvang in mijn praktijk regelmatig mensen met een leidinggevende functie voor een persoonlijk consult. Wat vaak gebeurt, is dat de ander tegenover mij plaatsneemt en vanaf het eerste moment mijn blik probeert te vangen en vast te houden. Het is logisch. Al jong hebben we geleerd dat we beleefd zijn als we een ander recht in de ogen kijken. En dat we eerlijk overkomen als we dit doen. Ook wordt het regelmatig gezien als een teken van gebrek aan zelfvertrouwen als je het nalaat. Echter, het werkt averechts.”
Proef op de som
“Het gevolg van iemand steeds recht in de ogen kijken is dat het spanning oproept. Je brein gaat op slot en je komt niet meer goed bij informatie. Ik vraag mensen altijd om de proef op de som te nemen. Je hebt hiervoor een partner nodig. Neem plaats tegenover elkaar en blijf elkaar strak in de ogen kijken en vertel dan eens over je laatste vakantie. Ik kan je verklappen dat het je niet lukt om hier een vloeiend relaas van te maken, zonder je ogen weg te draaien. Het wordt hooguit een opsomming van feiten. Een enkeling kan het wel, maar dat komt zelden voor. Het voelt dan echter nooit echt prettig, terwijl je dat wel graag zou willen. Probeer vanaf vandaag dus nooit meer de ogen van een ander te vangen”, adviseert Frijters. “En sta ook niet toe dat een ander dit bij jou doet. Niet tijdens een presentatie en evenmin tijdens vergaderingen of een-op-een-gesprekken.”
Hoe kijk je wel naar mensen?
Hoe je wel naar mensen kijkt, is volgens Frijters als volgt: “Vraag je eens af hoe je naar een portret kijkt. Je kijkt met interesse en vanuit het midden van het gezicht. Het brandpunt zijn niet de ogen, maar het deel onder de ogen, waarbij je de ogen toch wel waarneemt. Je ogen scannen vervolgens met een milde blik het hele portret. Op dezelfde manier mag je naar mensen leren kijken. In het begin kun je het idee hebben dat het raar overkomt. Maar al vrij snel ervaar je dat niemand ziet waar je precies naar kijkt.”
Wat er nog meer misgaat…
Er zijn nog veel meer gewoontes tijdens het spreken en presenteren die je leiderschap ondermijnen omdat je niet krachtig en resoluut overkomt. Frijters noemt de belangrijkste: monotoon spreken, al je zinnen hoog eindigen, te zacht of te snel spreken, of steeds maar in hetzelfde ritme praten. “Mensen die monotoon en/of steeds in hetzelfde ritme spreken, zullen niet de volledige aandacht van hun toehoorders weten te vangen”, legt hij uit. “Veel van de
informatie die zij geven, wordt niet opgenomen. Hoe interessant het ook is wat ze vertellen. En dan heb je nog een grote groep sprekers die hun zinnen hoog eindigt. Let maar eens op! Zo klinkt bijna iedere zin als een vraag. Wat zij willen overbrengen, komt daardoor niet resoluut en overtuigend op anderen over.”
Hoe dan wel?
Wil je met impact spreken, dan is het zaak het ritme waarin je spreekt af te wisselen. Frijters: “Je spreekt dus afwisselend snel, rustig, harder en zachter. Behalve een ritme van hard en zacht, snel en rustig, is ook een afwisseling van tonen belangrijk. En dat je een zin laag of zacht eindigt. Daarnaast maak je van iedere komma een punt. Als je er eens goed op let, zal het je opvallen dat sprekers die anderen weten te boeien, motiveren en overtuigen als vanzelf deze technieken toepassen.”
Houding
“Je houding is natuurlijk ook belangrijk. Sta daarom rechtop en iets naar voren gericht. Hoe minder je loopt, des te meer je overkomt als een leider. En hoe rustiger je kijkt en verbinding maakt, des te meer mensen in jou een autoriteit zien. Alles wat je zegt, ondersteun je met je
handen, zonder te overdrijven.” De kracht van spreekpauzes “Ook door het inlassen van spreekpauzes van verschillende lengtes houd je de aandacht vast en komt wat jij zegt echt binnen. Onthoud daarbij dat een pauze die voor jezelf lang lijkt te duren, voor anderen in wezen vaak heel kort is. Durf af en toe een langere stilte te laten vallen dan je gewend bent. Vooral als je iets wilt benadrukken.” Wat voor spreekpauzes geldt, geldt ook voor stemvolume, wisselingen in toonhoogte en afwisselen in ritme. Frijters: “Vaak komt het pas (natuurlijk) over als je zelf het gevoel hebt dat je te groot uitpakt. Houd je dus niet in!”
Pieter Frijters
Pieter Frijters is oprichter van SPREEK, marktleider in spreek- en presentatietrainingen. De afgelopen 29 jaar bezochten tienduizenden ondernemers, managers, CEO’s en werknemers zijn trainingsinstituut om te leren spreken en presenteren met impact. Hij is vooral bekend van zijn 3-daagse masterclasses ‘Presenteren als een leider’ en is dé autoriteit in Nederland op het gebied van spreekangst omzetten in presentatiekracht. Frijters ontwikkelde Mind-Toon-Ritme-Taal, de taal die maximaal doordringt tot het brein van je toehoorders. Pieter leert zijn cursisten hoe je beter presenteert met stukken minder voorbereiding. Eind 2020 is zijn boek Vroeger had ik Spreekangst… – bespaar tijd door met minimale voorbereiding weergaloos te presenteren uitgekomen. Hierin deelt hij op veler verzoek zijn trainingsmethode met het grote publiek.
Meer informatie over Pieter Frijters en SPREEK vind je op www.spreek.nl
